Vücut Sistemlerinin İşleyiş Özellikleri
HAREKET SİSTEMİ: Vücudun hareket etmesini, desteklenmesini sağlar ve iç organlara koruyucu görev yapar. Hareket sistemi şu yapılardan oluşur;
• Kemikler,
• Eklemler,
• Bağlar,
• Kaslar.
DOLAŞIM SİSTEMİ: Vücut dokularına oksijen, besin, hormon, bağışıklık elemanı vb. taşır ve yeniden geriye toplar. Dolaşım sistemi şu yapılardan oluşur;
• Kalp: Göğüs kafesinin ortasında, iman tahtasının arkasında bulunur. İki bölme ve dört odadan oluşur. Damarlar aracılığıyla kanı vücuda pompalar.
• Kan Damarları: Atardamar, toplardamar, kılcal damarlar olmak üzere üç çeşittir.
• Kan: Dolaşım sistemi içinde bulunan kırmızı renkli, bazı taşıyıcı maddeleri içinde bulunduran sıvıdır. Yetişkinde 4-5 litre kan bulunmaktadır. Oksijeni ve diğer besleyici ögeleri hücrelere taşır. Hücre atıklarını toplar ve boşaltım sistemine taşır.
Kanın Vücuttaki Görevleri
Taşıma : Dokulara oksijen ve besin taşır.
Isı Ayarlama : Vücut ısısını korur.
Savunma : Vücudu iç ve dış enfeksiyonlara karşı koruyan savunma elemanları (antikor) ve hücreleri bulundurur.
Pıhtılaşma : Kanamanın durdurulması için gerekli hücre ve maddeleri bulundurur.
SİNİR SİSTEMİ: Bilinç, anlama, düşünme, algılama, hareketlerin uyumu, dengesi ve solunum ile dolaşımı sağlar.
Sinir Sistemi Şu Yapılardan Oluşur:
• Beyin,
• Beyincik,
• Omurilik, Sinirler,
• Omurilik Soğanı.
SOLUNUM SİSTEMİ: Vücuda gerekli olan gaz alışverişi görevini yaparak hücre ve dokuların oksijenlenmesini sağlar. Solunum sistemi şu organlardan oluşur:
• Ağız ve burun,
• Solunum yolları,
• Akciğerler.
BOŞALTIM SİSTEMİ: Kanı süzerek gerekli maddelerin vücutta tutulması, zararlı olanların atılması görevlerini yaparak vücutta iç dengeyi korur. Boşaltım sistemi şu organlardan oluşur:
• İdrar borusu,
• İdrar kesesi,
• İdrar kanalları,
• Böbrekler.
SİNDİRİM SİSTEMİ: Ağızdan alınan besinlerin öğütülerek, sindirilmesi ve kan dolaşımı vasıtasıyla vücuda dağıtılmasını sağlar. Sindirim sistemi şu organlardan oluşur:
• Ağız,
• Dil ve dişler,
• Yemek borusu,
• Mide,
• Safra kesesi,
• Pankreas,
• Bağırsaklar.
YAŞAMSAL BULGULAR VE NORMAL DEĞERLERİ BİLİNÇ
• Normal bir kişi, kendine yöneltilen tüm uyarılara cevap verir.
• Bilinç düzeyi, yaralanmanın ağırlığını gösterir.
SOLUNUM
• Solunum sıklığına,
• Solunum aralıklarının eşitliğine,
• Solunum derinliği’ ne bakılır.
Düzensiz solunum sinir sistemi zedelenmesini düşündürür.
Bir dakikadaki solunum sayısı yetişkinde12-20, çocuklarda 16-22, bebeklerde 18-24’ dür.
NABIZ
Kalp atımlarının atardamara yaptığı basınca (basıncın damar duvarında parmak uçlarıyla hissedilmesine) nabız denir. Normal nabız; dinlenme hâlinde yetişkin bir kişide dakikada 60-100, çocuklarda 100-120, bebeklerde 100-140’ dır.
Vücutta Nabız Alınabilen Bölgeler
• Şah damarı (adem elmasının her iki yanında),
• Ön-kol damarı (bileğin iç yüzü, baş parmağın üst hizası),
• Bacak damarı (ayak sırtının merkezinde),
• Kol damarı (kolun iç yüzü, dirseğin üstü).
Yaralıların dolaşımını değerlendirirken, çocuk ve yetişkinlerde şah damarından, bebeklerde kol atardamarından nabız alınır.
VÜCUT ISISI
• İlk yardımda vücut ısısı daima koltuk altından ölçülmelidir.
• Normali 36,5 °C’dir.
• Normal değerin üstünde olması yüksek ateş, altında olması ise düşük ateş olarak ifade edilir.
• 41-42 °C üstü ve 34,5 °C altı, tehlikeyi işaret eder. 31,0 °C ve altı, ölümcüldür.
KAN BASINCI
• Kalbin kasılma ve gevşeme anında damar duvarına yaptığı basınçtır.
• Kalbin kanı pompalama gücünü gösterir.
• Normali; 100/50 ve 120/80 mmHg’ dir.
