Bademcik İltihabi (Akut Tonsillit)

   Bademcik iltihabı, boğaz arkasında iki adet oval şekilli doku parçası olan ve her iki tarafta birer tane bulunan bademciklerin iltihaplanmasıdır. Bademcik iltihabının bulguları ve semptomları şişmiş bademciği, boğaz ağrısını, yutma zorluğunu ve boynun yanlarındaki hassas lenf düğümlerini içerir.

Bademcik iltihabının çoğu vakaları yaygın bir virüs enfeksiyonundan kaynaklanır ama bakteriyel enfeksiyonlar da bademcik iltihabına neden olabilir.

Bademcik iltihabı için uygun tedavi nedenine bağlı olduğu için, hızlı ve doğru tanı önemlidir. Bademcik iltihabını tedavi etmede genel bir yöntem olan bademciklerin ameliyatla alınması genellikle bademcik iltihaplanması sıklıkla olduğunda, diğer tedavilere yanıt verilmediğinde ve ya ciddi komplikasyonlara neden olduğunda yapılır.

Belirtileri

Bademcik iltihabı en sık okul öncesi yaşlarla orta-genç yaşlar arasındaki çocukları etkiler. Bademcik iltihabının yaygın bulgu ve semptomları şunları içerir:

• Kırmızı, şişmiş bademcikler
• Bademciklerde beyaz veya sarı tabaka veya lekeler
• Boğaz ağrısı
• Zor veya ağrılı yutkunma
• Ateş
• Boyunda büyümüş, tender bezleri (lenf düğümleri)
• Cızırtılı, örtülü veya gırtlaktan gelen bir ses
• Kötü nefes
• Özellikle daha genç çocuklarda mide ağrısı
• Boyun tutulması
• Baş ağrısı

Nasıl hissettiklerini anlatamayan küçük çocuklarda bademcik iltihabının belirtileri şunları içerebilir:

• Zor veya ağrılı yutkunma nedeniyle salya artışı
• Yemeyi reddetme
• Olağandışı telaş

Ne zaman doktora gitmelisiniz Çocuğunuz bademcik iltihabını gösterebilen semptomlara sahipse doğru bir teşhis önemlidir.

Çocuğunuz aşağıdakileri yaşıyorsa doktora başvurun:

• 24 saat içinde geçmeyen bir boğaz ağrısı
• Ağrılı veya zor yutkunma
• Aşırı zayıflık, yorgunluk veya telaş

Çocuğunuz aşağıdaki semptomlardan birine sahipse acil tıbbi destek alın:

• Nefes alma zorluğu
• Aşırı yutma zorluğu
• Salya artışı

Nedenleri

Bademcik iltihabına en sık yaygın virüsler neden olur ama bakteriyel enfeksiyonlar da neden olabilir.

Bademcik iltihabına neden olan en yaygın bakteri Streptococcus pyogenes (A grubu streptokok) olup, bahsedilen bakteri streptokok boğaz ağrısına neden olur. Diğer strep suşları ve diğer bakteriler de bademcik iltihabına neden olabilir.

Bademcikler neden enfekte olur? Bademcikler ağzınıza giren bakteri ve virüslere karşı bağışıklık sisteminin ilk savunma hattıdır. Bu fonksiyon bademcikleri enfeksiyon ve iltihaplanmaya karşı özellikle savunmasız bırakabilir. Ancak, bademciğin bağışıklık sistem fonksiyonu ergenlik sonrası düşüşe geçer, bu da yetişkinlerde bademcik iltihabının nadir vakalarını açıklayan bir faktördür.

Tedavi ve ilaçlar

Evde bakım Bademcik iltihabına ister viral isterse de bakteriyel bir enfeksiyon neden olsun, evde bakım stratejileri çocuğunuzun daha rahat etmesini ve hastalıktan daha çabuk kurtulmasını sağlayabilir.

Bir virüs bademcik iltihabının beklenen nedeniyse bu stratejiler tek tedavidir. Doktorunuz antibiyotik yazmayacaktır. Çocuğunuz muhtemelen yedi ila 10 gün içinde daha iyi olacaktır.

İyileşme sürecinde kullanılan ev bakım stratejileri aşağıdakileri içerir:

• Teşvik testi. Çocuğunuzu bol uyumaya ve sesini dinlendirmeye teşvik edin.
• Yeterli sıvı verin. Boğazını nemli tutması ve kurumayı önlemek için çocuğunuza bol su verin.
• Rahatlatıcı yiyecek ve içecekler verin. Et suyu, kafeinsiz çay veya ballı ılık su gibi ılık sıvılar ve buz gibi soğuk uygulamalar boğaz ağrısını yatıştırabilir.
• Tuzlu su gargarası hazırlayın. Çocuğunuz gargara yapabilirse 1 yemek kaşığı sofra tuzuyla 237 mililitre ılık sudan oluşan bir tuzlu su gargarası boğaz ağrısını yatıştırmaya yardımcı olabilir. Çocuğunuz solüsyonu gargara yapsın ve sonra tükürsün.
• Havayı nemlendirin. Ağrıyan bir boğazı tahriş edebilecek kuru havayı elimine etmek için bir soğuk hava nemlendiricisi kullanın veya çocuğunuzla buharlı bir banyoda birkaç dakika oturun.
• Pastil verin. 4 yaşından büyük çocuklar boğaz ağrısını rahatlatmak için pastil emebilir.
• Tahriş edicileri önleyin. Boğazı tahriş edebilecek sigara dumanı ve temizlik ürünlerinden evinizi arındırın.
• Ağrı ve ateşi tedavi edin. Boğaz ağrısını minimize etmek ve ateşi kontrol altına almak için ibuprofen veya asetaminofen kullanımını doktorunuzla konuşun. Çocuklara veya gençlere aspirin verirken dikkatli olun. Aspirinin 2 yaş üstü çocuklarda kullanımına onay verilmiş olmasına rağmen suçiçeği veya grip benzeri semptomları olan çocuklar ve gençler asla aspirin almamalıdır. Bunun nedeni aspirinin bu gibi çocuklarda nadir ama potansiyel olarak hayati tehlike yaratan Reye sendromuyla bağlantılı olmasıdır.

Antibiyotikler Bademcik iltihabına bakteriyel bir enfeksiyon neden oluyorsa doktorunuz bir tertip antibiyotik yazacaktır. 10 gün boyunca ağızdan alınan penisilin    A grubu streptokokun neden olduğu bademcik iltihabı için yazılan en yaygın antibiyotik tedavisidir. Çocuğunuzun penisiline alerjisi varsa doktorunuz alternatif bir antibiyotik yazacaktır.

Çocuğunuz semptomlar tamamen ortadan kalksa bile yazılmış olan antibiyotiğin tamamını almak zorundadır. Doktorun istediği gibi ilacın tamamını almama enfeksiyonun kötüleşmesiyle veya vücudun başka yerlerine yayılmasıyla sonuçlanır. Antibiyotiklerin tam olarak alınmaması özellikle çocuğunuzun romatizmalı ateş ve ciddi böbrek iltihabı riskini arttırır.

Doktorunuz veya eczacınızla çocuğunuza bir dozu vermeyi unuttuğunuzda ne yapmanız gerektiğini konuşun.

Ameliyat Bademcikleri almak için ameliyat (bademcik ameliyatı) sıkça tekrarlayan bademcik iltihabını, kronik bademcik iltihabını veya antibiyotik tedavisine cevap vermeyen bakteriyel bademcik iltihabını tedavi etmek için kullanılabilir. Sık bademcik iltihabı genellikle aşağıdaki gibi tanımlanır:

• Bir yılda yedi kereden fazla
• Her bir önceki iki senede yedi kereden fazla
• Her bir önceki üç yılda, yılda yedi kereden fazla

Bademcik iltihabı aşağıdaki gibi başa çıkılması zor komplikasyonlarla sonuçlanıyorsa da bademcik ameliyatı yapılabilir:

• Obstrüktif uyku apnesi
• Nefes alma zorluğu
• Özellikle etler ve diğer tıknaz gıdaları yutma zorluğu
• Antibiyotik tedavisiyle iyileşmeyen bir apse

Bademcik ameliyatı çocuğunuz çok küçük olmadıkça genellikle günübirlik bir ameliyat olarak yapılmaktadır. Bunun anlamı çocuğunuz ameliyatın yapıldığı gün evine gidebilmesidir. Tam bir iyileşme yedi ila 14 gün sürer.

Korunma

Viral ve bakteriyel bademcik iltihabına neden olan mikroplar bulaşıcıdır. Bu yüzden en iyi önlem iyi hijyendir. Çocuklarınıza şunları öğretin:

• Özellikle tuvaletten çıkınca ve yemekten önce ellerini iyice yıkamalarını
• Yiyeceklerini, içecek bardaklarını veya kaplarını paylaşmamalarını

Çocuğunuzun başkalarına bakteriyel veya viral bir enfeksiyonu yaymasını önlemelerine yardımcı olmak için:

• Hasta olduğunda çocuğunuzu evde tutun
• Çocuğunuzun okula gitmesinin doğru olup olmayacağını doktorunuza sorun
• Çocuğunuza bir mendile veya gerektiğinde dirseklerine öksürmesini veya hapşırmasını tembih edin
• Çocuğunuza hapşırdıktan veya öksürdükten sonra ellerini yıkamasını tembih edin